Lịch sử rượu vang Tây Ban Nha
Tây Ban Nha một trong những nơi sản xuất vang lâu đời nhất thế giới. Rượu vang Tây Ban Nha là một trong những dòng rượu vang được yêu thích nhất thế giới. Cùng với Ý và Pháp đất nước Tây Ban Nha là đất nước có nền sản xuất rượu vang lớn thứ 3 thế giới.
Các nghiên cứu của các nhà khảo cổ và lịch sử đã cho thấy rằng cây nho đã đươc trồng ở Tây Ban Nha từ khoảng 3000 năm trước công nguyên. Trước cả khi người La mã biến vùng đất này thành thuộc địa thì Tây Ban Nha đã có nền sản xuất rượu vang rất phát triển. Vườn nho trong khu vực Sherry ngày nay được trồng bởi người Phoenicia khoảng năm 1100 trước Công nguyên.
Mười bảy đặc khu hành chính của nước này đều sản xuất rượu không ít thì nhiều. Các vựa nho tập trung chủ yếu ở Castilla-La Mancha nhưng những loại rượu vang nổi tiếng nhất như Rias Baixas, Cava, Priorat, Sherry, Rueda, Toro, Ribera del Duero…thì đến từ Galicia, Catalonia, Andalucia, Castilla y Leon và Rioja
Vị trí địa lý và khí hậu là yếu tốt then chốt khiến rượu vang Tây Ban Nha mang nhiều phong cách khác nhau. Sở hữu đa dạng các loại địa hình cũng như thời tiết. Từ vùng Galicia xanh mướt, mát mẻ, dãy núi Pyrenees phủ đầy tuyết trắng ở phía bắc, xuyên qua những cao nguyên miền trung khô cằn, đến vùng Andalucia đầy nắng và gió ở phương nam. Nước này trải dài trên 7 vĩ độ, vươn mình 800km từ Đại Tây Dương đến các biển vùng Địa Trung Hải. Giữa các đường bờ biển là những dãy núi, mỗi dãy lại có những ảnh hưởng nhất định đến địa hình và khí hậu của quốc gia này.
Trên các đỉnh núi và cao nguyên là những con sông, chúng không chỉ cung cấp nước cho các vựa nho Tây Ban Nha mà còn tác động đến thời tiết và đất trồng. Những “dòng sông rượu” nổi bật nhất tại Tây Ban Nha là Miño, Duero, Tajo, Guadiana và Ebro.
Các yếu tố địa lí nói trên khiến cho phong cách rượu vang Tây Ban Nha trở nên đa dạng, phong phú. Những vựa nho sống nơi khí hậu mát mẻ ở phía bắc và tây bắc cho ra loại rượu vang trắng thanh khiết, dịu nhẹ, điển hình là Rias Baixas và Txakoli. Những vùng khô nóng hơn thì tạo ra rượu vang đỏ với vị hoa quả khá đậm đà như Rioja, Ribera del Duero và Bierzo. Vùng gần Địa Trung Hải lại sở hữu các loại rượu vang đỏ có hương vị mãnh liệt hơn (ví dụ như Jumilla). Tại nơi này, giống nho sinh trưởng ở nơi cao hơn mực nước biển, nhờ độ ẩm và nhiệt độ thấp hơn, có thể làm ra loại vang đỏ thanh nhẹ và dòng vang trắng sủi bọt Cava.
Là một quốc gia Địa Trung Hải không lạ lùng gì khi ở Tây Ban Nha có đến tới hơn 400 giống nho được trồng trên khắp cả nước. Giống nho nào cũng có thể làm được rượu vang tại Tây Ban Nha. Tuy nhiên có 20 giống nho chính chiếm đến 80% sản lượng rượu làm ra được làm từ các giống nho này. Con số 20 giống nho để làm rượu quả thực sự là hết sức ấn tượng. Có thể kể tên 1 số giống nho nổi tiếng của Tây Ban Nha : Tempranillo, Garnacha, Monastrell, Albariño, Palomino, Airen, Macabeo, Parellada, Xarel và Macabeo….
Các giống nho ngoại như Cabernet Sauvignon, Syrah, Chardonnay và Sauvignon Blac đang ngày càng được yêu thích ở Tây Ban Nha và chiếm một diện tích đáng kể.
Các vùng nho nổi tiếng ở Tây Ban Nha
Rioja
Rioja nằm ở phía Bắc của khu vực trung tâm Tây Ban Nha. Đây là vùng có truyền thống lâu đời về sản xuất rượu vang đỏ thơm ngon thượng hạng chủ yếu từ giống nho Tempranillo tốt nhất Tây Ban Nha, được mệnh danh là Napa Valley của Tây Ban Nha. Ngoài ra, khu vực này cũng sản xuất rượu vang hồng và rượu vang trắng.
Ribera del Duero
Là một vùng trồng nho đặc sắc Tây Ban Nha. Có lẽ chẳng có nơi đâu mà giống nho Tempranillo lại đạt được độ đậm đà, để sản xuất được những chai rượu vang tây ban nha cao cấp đầy đặn, màu sắc đậm đà và chất lượng. Vùng rượu này có những chai rượu vang giá rẻ, có những chai đắt tiền. Chai đắt giá nhất Tây Ban Nha cũng do vùng này sản xuất là chai rượu vang Vega-Sicilia Unico được làm từ nhoTempranillo và Cabernet Sauvignon.
Rueda
Nằm ở phía Tây Ribera del Duero, nơi làm ra những chai rượu vang trắng độc đáo nhất, có phẩm chất tốt nhất. Vài năm gần đây, vùng này cũng đã sản xuất thêm những chai rượu vang đỏ tây ban nha có chất lượng được giới chuyên môn đánh giá cao nên hứa hẹn sẽ có nhiều triển vọng trong tương lai.
Priorato
Là một khi vực miền núi và khó tiếp cận tuy nhiên lại là một vùng có bước tiến nhanh chóng trong việc sản xuất rượu vang đỏ ngon. Những chai rượu vang đỏ nơi đây nồng nàn, mạnh mẽ được làm chủ yếu từ Garnacha và Carignan, 2 giống nho thuần chủng của Tây Ban Nha.
Rias Baixas
Nằm ở vùng Galicia, phía Tây Bắc Tây Ban Nha, giáp với biển Đại Tây Dương và Bồ Đào Nha., khiển khi hậu nơi đây mát mẻ, nhiều mưa. Nơi đây nổi tiếng với loại rượu vang trắng không ngọt có mùi thơm nồng nàn.
Penedés
Vùng trồng nho tây ban nha ở vùng Catalonia, phía Nam của Barcelona. Đây là quê hương của loại rượu vang sủi bọt Cava nổi tiếng nhất Tây Ban Nha. Ngoài ra, Penedés còn nổi tiếng với việc sản xuất những chai rượu vang đỏ và vang trắng ngon nhất.
Navarra
Là một khu vực ở phía Đông Bắc của Rioja được nhiều người biết đến với loại rượu vang hồng không ngọt và rượu vang đỏ. Rượu vang đỏ vùng Navarra có phẩm chất tương tự như rượu vang vùng Rioja nhưng giá rẻ hơn.
Toro
Nằm ở Đông Bắc Tây Ban Nha, phía Tây của Ribera del Duero. Nơi đây đang dần được biết đến là một trong những khu vực sản xuất rượu vang tây ban nha ngon nhất, xuất sắc nhất của Tây Ban Nha. Khí hậu và đất đai ở Toro lí tưởng để tạo ra những chai rượu vang đỏ mạnh mẽ, nhiều tannin từ giống Tempranillo.
Cách phân hạng rượu vang Tây Ban Nha
Vino de Mesa (VDM): (tương đương Vin de Table của Pháp) Loại vang có phẩm chất thấp nhất trong các loại Tây Ban Nha, có thể có nguồn gốc từ bất cứ vùng nào trong khu vực.
Vino Comarcal (VC): (tương đương Vin de Pays của Pháp) Năm 2003 Tây Ban Nha đã đưa ra một cấp bậc rượu vang trung gian. Tạm thời giữa VT và DO (giống như VDQS của vang Pháp). Có tên là Vino Comarcal hay VC. Sau 5 năm thì loại rượu có thể ở cấp bậc này có thể được cân nhắc lên cấp DO.
Vino de la Tierra (VT, VDLT): Thứ hạng cao hơn so với Vino de Mesa. Gồm những chai rượu vang được sản xuất từ một vùng nhất định. Đáp ứng những yêu cầu về giống nho, sản lượng, đặc biệt về việc ủ rượu.
Denminacion de Origen (DO): ( tương đương với AOC của Pháp) Đây là cấp bậc rượu vang cao thứ 2 của Tây Ban Nha. Những chai rượu vang thuộc cấp này phải đáp ứng điều kiện về vườn nho. Như giống nho, sản lượng nho, mật độ trồng…và sản xuất rượu vang. Hiện nay, có khoảng 70 danh hiệu DO tại Tây Ban Nha. Ví dụ rượu vang Riás Baixas có màu trắng sắc nét còn rượu Albariño được sản xuất từ một vùng cụ thể miền nam Galicia.
Deominacion de Origen Calificada (DOC): Là cấp cao nhất trong phân loại rượu vang Tây Ban Nha. Là rượu vang có chất lượng xuất sắc. Calificada nghĩa là ‘đủ điều kiện’ hoặc ‘bảo lãnh’ chỉ một sự đảm bảo về chất lượng rượu vang cao cấp. Trong 15 năm đầu tiên chỉ có rượu Rioja được nhận danh hiệu này. Nhưng đến năm 2003 có thêm rượu vang Priorat.
>> Tham khảo thêm: Bộ sưu tập rượu vang Tây Ban Nha
