Rượu vang và thưởng thức rượu vang là cả một nghệ thuật. Phương pháp nếm rượu vang là một quy trình đơn giản sẽ giúp bạn xác định các đặc tính cụ thể của rượu vang trong khi nếm thử. Hãy uống rượu vang theo đúng cách, chúng ta sẽ cảm nhận được hết hương vị và giá trị của nó.
Bước 1: Thưởng thức rượu vang bằng mắt
Để uống rượu vang đúng cách, việc đầu tiên cần làm là nhìn. Hãy rót rượu vang ra những ly uống rượu vang chuyên dụng trong suốt bằng thủy tinh trong suốt hoặc ly pha lê. Dưới điều kiện ánh sáng đầy đủ, nghiêng ly rượu 1 góc khoảng 45 độ trên nền trắng, khăn giấy hoặc khăn trải bàn màu trắng. Màu sắc của rượu vang đem lại một vài gợi ý sơ qua về tuổi rượu vang, nguồn gốc, giống nho, phương pháp lên men, phương pháp trưởng thành, và có thể còn cả về chất lượng của rượu vang nữa.
Khi nghiêng ly, nếu chúng ta thấy màu đỏ đậm, rượu vang sẽ có độ cồn từ 13-15% và được sản xuất những năm gần đây nhất. Nếu màu của rượu vang là đỏ nhạt hoặc đỏ hồng là những loại rượu nhẹ từ 12.5% trở xuống. Đối với những loại vang đỏ cao cấp để lâu năm, chất lượng vẫn hoàn hảo (loại này rất hiếm và rất đắt) thì thường có màu đỏ nâu, những loại thông dụng và ít năm hơn thường có màu đỏ ruby và tươi.
Rượu vang trắng thường tiết lộ ít về bản thân chúng qua màu sắc hơn so với rượu vang đỏ, tuy nhiên chúng vẫn thay đổi từ gần như không màu, đôi khi màu xanh lá cây là gần nhất với chúng đến vàng đậm và thậm chí là hơi tối màu. Tuổi tác là một trong những yếu tố quan trọng tạo nên điều đó. Rượu vang trắng trở nên tối màu hơn theo năm tháng, và cuối cùng chúng chuyển sang màu nâu, tại thời điểm đó, ngoại trừ các loại rượu vang tăng cường độ (fortified wine) như sherry và Madeira, chất lượng của chúng thường bắt đầu giảm dần.
Bên cạnh đó, màu sắc cũng thay đổi tùy theo giống nho và quá trình sản xuất và ủ rượu. Các sắc tố có trong vỏ nho (hầu hết giống nho làm rượu vang đều có phần nước và cùi không màu), với các chủng nho có lớp vỏ dày, chẳng hạn như cabernet sauvignon, syrah, mourvedre, barbera, và baga Bồ Đào Nha, tạo ra các loại rượu vang sẫm màu hơn. Các loại nho vỏ mỏng hơn, như pinot noir, cho rượu vang nhạt màu hơn. Các nhà sản xuất rượu vang có thể điều chỉnh màu sắc của rượu vang đỏ bằng cách kéo dài thời gian vỏ nho nằm trong thùng chứa rượu mới lên men, hoặc bằng cách cho thêm một ít rượu vang ép – tức loại rượu vang chát, sẫm màu làm từ vỏ nho ép. Và các loại rượu vang đỏ có màu đậm nhất chắc chắn là những loại thịnh hành.
Bước 2: Lắc và xoay ly rượu vang
Khi đã cầm ly rượu vang trên tay, đừng vội uống ngay lập tức như các loại rượu thông thường. Khi lắc nhẹ ly, rượu sóng sánh lên chúng ta có thể quan sát kỹ hơn độ kết dính và giúp ta cảm nhận đầy đủ nhất các bước tiếp theo. Hãy cầm ly rượu và lắc theo vòng tròn khoảng 3-5 giây, hoặc nếu như không quen, chúng ta có thể đặt ly rượu trên bàn, áp 2 ngón tay lên chân đế ly để lắc. Lưu ý, khi cầm ly, nên né tránh việc cầm ở bụng ly vì sẽ để lại dấu tay và nhiệt độ của tay sẽ làm ảnh hưởng đến cấu trúc của rượu vang. Bước này sẽ giúp chúng ta thấy được dòng chảy của rượu vang để có thể đánh giá được chất lượng của rượu vang và rượu vang trao đổi với oxy tốt hơn, kích thích mùi hương cho bước tiếp theo.
Khi chỉ lắc nhẹ ly rượu vang, khó mà có thể biết được nhiều thông tin, tuy nhiên, những loại rượu vang di chuyển chậm như thể có những cái chân “bám vào thành ly” thường có thể có độ cồn hoặc độ ngọt khá cao. Rượu vang mà ở các rìa ly dường như sụp đổ thay vì chảy theo dòng có thể là các loại vang khá lâu đời hoặc các loại rượu vang khô, hàm lượng nhẹ.
Bước 3: Ngửi để cảm nhận được mùi hương của rượu vang
Việc ngửi sẽ giúp chúng ta biết được chất lượng của rượu vang cụ thể hơn việc xoay và nhìn. Thông thường chúng ta sẽ ngửi thấy hương của trái cây, hoa quả, tiêu, gỗ, bạc hà, da, nấm, đất, thịt, cà phê, sô cô la… Có hàng trăm hợp chất thơm được tìm thấy trong rượu vang. Khi chúng ta học cách ngửi rượu, chúng ta trở nên lão luyện hơn trong việc cô lập và xác định những mùi hương này. Cố gắng xác định mùi để có ấn tượng rõ ràng về rượu trước khi bạn nếm thử.
- Cường độ: Đặt ly ngay dưới mũi của bạn và hít nhanh, nhẹ để đánh giá cường độ. Nếu rượu có mùi thơm cao, bạn sẽ có thể ngửi thấy mùi khá đặc trưng. Bây giờ hãy cầm ly nơi nó tối ưu nhất để bạn ngửi thấy mùi hương riêng lẻ (thường bằng cách kéo nó lại một chút).
- Trái cây: Nếu bạn gặp khó khăn trong việc xác định mùi hương bên cạnh một ghi chú mạnh mẽ của chúng, hãy thử cầm ly ra xa mũi. Xác định loại trái cây và tình trạng của trái cây. Ví dụ, nếu bạn phát hiện ra dâu tây, hãy tự hỏi: nó tươi, chín hay khô? Một mục tiêu tốt cần đặt ra là cố gắng xác định 3 mùi hương trái cây trước khi chuyển sang các mùi khác.
- Herb / Other: Lưu ý tất cả các mùi hương khác mà bạn ngửi thấy trong một loại rượu không liên quan đến trái cây. Bạn có thể nhận thấy rằng một số loại rượu vang ngon hơn và có hương của các loại thảo mộc, hoa và thậm chí cả khoáng chất. Các mùi hương trong danh mục này có thể bao gồm những thứ như hạt tiêu đen, espresso, balsamic, dầu mỏ và sáp ong….
- Gỗ sồi: Nếu rượu có mùi thơm của vani, dừa, tiêu, sô cô la, cola và tuyết tùng hoặc xì gà, thì nó có khả năng đã được ủ trong thùng gỗ sồi. Rượu lão hóa trong gỗ sồi làm cho một số hợp chất hương vị từ thùng để chuyển vào rượu. Các loài cây sồi khác nhau ảnh hưởng đến hương vị khác nhau. Ví dụ, gỗ sồi Mỹ (Quercus alba) có xu hướng thêm hương thì là và dừa, trong khi đó, gỗ sồi châu Âu (Quercus petrea) có xu hướng đóng góp hương thơm của vani, nhục đậu khấu và hạt tiêu.
- Đất: Khi bạn nếm vị đất trong rượu vang, lưu ý xem nó có vị hữu cơ (mùn, đất rừng, nấm) hoặc vô cơ (đá phiến, phấn, đá, đất sét khô). Những hương liệu này, trong khi vẫn không giải thích được về mặt khoa học, cung cấp nhiều manh mối hơn về nơi trồng nho. Ví dụ, rượu vang từ Burgundy và Champagne thường có mùi thơm tinh tế, hữu cơ, nấm. Việc thiếu mùi hương đất cũng giúp xác định (hoặc thu hẹp) nguồn gốc tiềm năng của rượu vang.
Bước 4: Nếm rượu vang
Nếm là cách tốt nhất và cũng là duy nhất để cảm nhận hết được vị của rượu vang. Đây là công đoạn chính để cảm nhận chính xác hương vị của rượu vang. Sau khi nhận biết hương vị, bạn bắt đầu cảm nhận rượu vang bằng vị giác. Nhớ là trong bước này bạn chỉ ngậm một chút rượu vang trong vòm miệng thôi. Khi bạn nếm một loại rượu vang, bạn sẽ tập trung vào hương vị và cảm nhận (cảm giác của rượu trên vòm miệng / trong miệng của bạn). Chúng ta nên ngậm rượu vang 1 tí trước khi nuốt để lưỡi cảm nhận được hương vị 1 cách tốt nhất. Hãy hít thật sâu để cảm nhận được hết mùi hương có trong rượu. Thông qua bước nếm chúng ta sẽ xác định được liệu rượu vang có được gọi là ngon hay không. Theo như những nhà nếm rượu nổi tiếng trên thế giới, 1 chai rượu vang ngon sẽ cân bằng cả 4 vị mặn, ngọt, chua và cay. Nếm sẽ giúp chúng ta biết chắc chắn được độ ngọt trong rượu vang là nhiều hay ít, cấu trúc của rượu vang như thế nào và dư vị có lâu dài hay không và hãy để những giọt rượu từ từ lan toả khắp lưỡi trước khi vào cuống họng.
Bước 5: Cảm nhận rượu vang
Sau khi thưởng thức rượu, hãy tự cảm nhận và đưa ra những nhận xét của riêng mình. Những người uống vang lâu năm cho biết, cách uống rượu vang ngon không chỉ bao gồm lắc, xoay, nếu, ngửi. Chúng ta còn phải nhận xét xem rằng rượu vang này có cân bằng hay không (quá chua, quá ngọt, quá chát..). Chúng ta có thích loại rượu này hay không, dần dần sẽ chọn ra được cho mỗi người 1 loại rượu vang ưa thích.
- Độ ngọt: Độ ngọt trong rượu chủ yếu là từ đường nho còn sót lại sau quá trình lên men, được gọi là đường dư (RS). Tất nhiên, nhận thức của con người về đường dư trong rượu bị ảnh hưởng bởi các đặc tính khác trong rượu, đặc biệt là tính axit. Độ ngọt ít nhận thấy trong các loại rượu vang có độ axit cao hơn.
- Tannin: (đối với rượu vang đỏ) Tannin là một polyphenol (chất chống oxy hóa) được tìm thấy chủ yếu trong rượu vang đỏ. Tannin có vị làm se và mang lại cảm giác khô rát trên lưỡi của bạn. Rượu vang tannin cao sẽ bám chặt bên trong môi vào răng của bạn. Tannin có thể có vị đắng, nhưng chủ yếu, chúng là chất làm se và có thể được mô tả như giấy nhám: mịn, trung bình, gritty hoặc grpy.
- Độ chua: Độ chua là mức độ chua trong rượu vang. Độ chua làm cho nước miệng của bạn. Rượu vang axit thấp thường có hương vị tròn hoặc thậm chí nhão và rượu vang axit cao có vị nhẹ hơn và rất chua.
- Độ cồn: Rượu được cảm nhận trong cổ họng của bạn như một cảm giác nóng lên. Với thực tế, một số người nếm thử có thể ước tính nồng độ cồn trong vòng 10 phần trăm.
- Độ đậm đà: Tất cả các đặc điểm được đề cập ở trên kết hợp với nhau để mang đến cho bạn cảm giác về độ đậm của rượu vang, về cơ bản là thước đo mức độ đậm đà của nó trong miệng. Hãy tự hỏi nếu rượu là nhẹ, trung bình, hoặc đậm đà sau khi bạn nếm thử rượu.
- Hương vị bổ sung: Có bất kỳ hương vị nào bạn có thể xác định trong khi nếm rượu mà bạn đã xác định trong mùi của nó? Hãy lưu lại.
Bước 6: Đánh giá rượu vang
Sau khi bạn nếm thử rượu vang, bây giờ bạn có cơ hội để xem xét chất lượng rượu vang. Dưới đây là một số câu hỏi để tự hỏi:
- Là rượu cân bằng? Đây là một câu hỏi tham khảo các hương vị bạn đã thực hiện trong phần nếm. Các loại rượu vang có vị trí cân bằng, các loại rượu vang có vị cân bằng giữa các loại khác nhau bao gồm độ axit, tanin (với vang đỏ) và nồng độ cồn. Trong khi các loại rượu vang khác nhau có cường độ khác nhau, một loại rượu chất lượng sẽ cân bằng với chính nó.
- Là rượu phức tạp? Nếu bạn cảm thấy có rất nhiều hương vị khi nếm cho loại rượu này và vẫn có thể nghĩ ra nhiều hơn, bạn đã có một loại rượu có cấu trúc khá phức tạp trên tay.
- Ý kiến của bạn là gì? Bây giờ bạn đã đánh giá đúng về rượu, bạn nghĩ gì về nó (nói chung)? Ngon hay không ngon? Phù hợp với bạn?…
Thưởng thức rượu vang đúng cách giúp bạn cảm nhận hết được vẻ đẹp của văn hóa rượu vang. Hãy cảm nhận bằng tất cả các giác quan chúng ta có. Rượu vang là văn hóa, rượu vang là tinh hoa, rượu vang cũng là niềm đam mê của không ít người. Nó xứng đáng được chúng ta thưởng thức một cách chân trọng nhất.
Tham khảo thông tin về các sản phẩm rượu vang và ly vang do Đồ uống Plaza cung cấp tại đây:
