Rượu vang được chia thành khoảng 200 loại khác nhau theo phong cách và hương vị. Các kiến thức cơ bản dưới đây sẽ là giúp chúng ta khám phá những hương vị mới trong quá trình thưởng thức rượu vang của mình.
1. Phân biệt rượu vang theo tính chất ( màu sắc, đặc tính )
Vang đỏ:
Đây Là rượu được làm từ nhiều giống nho đỏ (hoặc đen) khác nhau. Do nước ép từ thịt nho là nước hoa quả không màu cho nên màu của rượu phụ thuộc vào màu của vỏ nho và thời gian vỏ nho tiếp xúc với nước ép nho. Rượu đỏ trẻ (tức ủ chưa đủ thời gian) thường chứa nhiều tannin. Theo thời gian tannin giảm bớt và hòa quyện hài hòa với các thành phần khác của rượu chính vì vậy rượu vang đỏ thường để ủ lâu hơn rượu vang trắng.
Rượu vang đỏ cũng có một số mùi vị đặc trưng như mùi anh đào, mùi nho khô, mùi dâu tây, mùi quả mâm xôi, mùi quả phúc bồn tử, mùi quả lý chua, mùi quả lý gai, mùi quả sung, mùi hạt tiêu (trắng và đen), mùi coca, mùi da, mùi bánh mì nướng, mùi khói, mùi cam thảo, mùi café moka, mùi quế, mùi hành tỏi…. Các nhà sản xuất thường pha trộn các loại nho để tạo ra một hương vị đặc trưng.
Một số giống nho để tạo vang đỏ như Cabernet Sauvignon được nhân giống từ loại nho Bordeaux, với vỏ rất dày đảm bảo cho ruột nho chín đến khi có màu đỏ sẫm. Những người sản xuất rượu thường ủ trong gỗ sồi một thời gian dài hơn sẽ đạt được mùi và hương vị tối ưu.
Giống nho Merlot được hái sớm hơn giống nho Cabernet Sauvignon vì có vỏ mỏng và do được hái sớm từ trên cây nên quá trình ủ nho cũng mau hơn các loại nho khác. Khi giống nho Merlot còn non thì có hương vị của dâu đen (Black Cherry) và khi chín thì hương vị đổi là mận ngọt (Sweet Plum). Các giống nho chính khác như Pinot noir, Zinfalden, Charbono Barbera và Carignane.
Vang trắng:
Rượu vang trắng hay còn gọi là vang trắng, rượu nho trắng là một thể loại của rượu vang theo đó khác với rượu vang đỏ, rượu vang trắng có màu lạt hơn nó được gọi là màu trắng nhưng không hoàn toàn là màu trắng mà còn có màu vàng, vàng rơm, v.v.. vì màu sắc của rượu trắng phụ thuộc vào màu của vỏ nho. Rượu vang trắng có màu nhạt vì nó được chế biến đơn thuần từ nước ép quả nhỏ và không có vỏ (vỏ được tách riêng) hoặc sản xuất từ những quả nho có màu xanh nhạt hay không có vỏ màu đỏ sẩm.
Rượu vang trắng được làm từ nhiều loại nho khác nhau song các loại có vỏ màu vàng và màu xanh là phổ biến nhất, ngay cả những loại nho sẫm màu vẫn có thể sản xuất được rượu vang trắng nếu vỏ nho được loại bỏ sớm hơn. Hầu hết rượu vang trắng đều được làm từ các giống nho trắng khác nhau, ngoại lệ có một vài loại không làm từ giống nho trắng, một số loại rượu trắng được làm từ nho đỏ. Đa số các loại rượu vang trắng như Chardonnay, Chenin Blanc và Pinot Gris đều uống ngon nhất khi mới làm.
Rượu vang trắng có nồng độ nhẹ rất đặc trưng. Những hương vị đặc trưng của rượu vang trắng như mùi cam bưởi, mùi táo, lê, nho, chanh, dứa, mật ong, mùi dưa hấu, mùi bơ, mùi hoa, mùi cỏ và thảo dược, mùi vị riêng. Rượu vang trắng uống khi ăn đồ hải sản hoặc các loại gia cầm. Các nhà khoa học tại Đại học Montpelier (Pháp) đã chế tạo thành công loại vang trắng có ích cho sức khỏe tương đương rượu vang đỏ. Rượu Paradoxe Blanc chứa hàm lượng polyphenol (chất chống ôxy hóa) cao gấp 4 lần các loại vang trắng bình thường.
Vang hồng:
Rượu vang hồng được làm bằng giống nho đỏ, nhưng vỏ không nằm lâu trong nước nho (chỉ từ 1 cho tới 3 ngày), do đó loại rượu này không có nhiều vị chát của tannin từ vỏ trái nho như vang đỏ. Rượu vang trắng có thể trộn từ 10-20% rượu vang đỏ để làm rượu vang hồng xủi bọt (sparkling wine) hay champagner hồng, ngoài ra thì không được phép. Đôi khi Rose Wine chính là sự kết hợp giữa các loại rượu vang trắng và vang đỏ. Chính sự kết hợp đó tạo nên một loại rượu vang với đầy đủ các hương vị đặc trưng chat và ngọt.
Rượu champagne và vang sủi:
Champagne là một loại vang sủi tăm nhưng nó khác các loại vang sủi tăm khác là được làm từ nho chỉ trồng ở vùng Champagne tại Đông Bắc nước Pháp. Trong luật của nước Pháp, họ quy định tất cả các loại rượu vang sủi tăm làm ở Champagne phải áp dụng một quy trình đặc biệt gọi là phương thức truyền thống hay phương thức Champagne. Chỉ khi rượu vang sủi tăm đạt được 2 điều kiện nói trên thì mới đuợc gọi là rượu Champagne. Champagne bao gồm loại Champagne có niên hiệu (chỉ được làm khi năm đó được mùa nho và có thể ủ lâu hơn so với Champagne không niên hiệu), Champagne không niên hiệu và Champagne hồng. Ngoài ra, vang sủi tăm cũng được sản xuất ở nhiều nước trên thế giới như: Mỹ, Canada, Tây Ban Nha, Italia,…
Champagne Glasses and Bottles
Vang sủi hay rượu vang sủi tăm/sủi bọt hay vang có gas là một loại rượu vang có chứa một hàm lượng carbon dioxide (CO2) đáng kể làm cho nó khi rót ra thì có hiện tượng sủi bọt tăm li ti. Trong khi sản xuất người ta cho thêm ít đường vào để rượu lên men tạo sủi bọt, để khi khui và rót rượu sẽ có những hạt bọt khí li ti nổi lên phía trên mặt nước.
2. Phân biệt theo độ ngọt của vang
Như cách chế biến của các loại rượu vang thì hương vị của nó cũng được thể hiện rõ rệt, mỗi một loại vang khác nhau sẽ có độ ngọt – chat khác nhau và đặc trưng riêng của từng loại vang. Nhưng dù khác nhau thì hương vị các loại vang cũng chỉ dao động từ chát đến ngọt.
Độ ngọt của rượu phụ thuộc vào thành phần và cách chế biến
Tương ứng với 5 loại rượu kể trên là những mức độ ngọt khác nhau và hầu hết đều có hương vị dao động trong khoảng từ ngọt đến chát.
Dry (chát): Vang chát là loại dùng rượu chủ yếu chỉ dùng nho để sản xuất, do đó thành phẩm sẽ không có vị ngọt của đường. Các nhà sản xuất có thể thêm vào một số loại phụ liệu để làm tăng hương vị nhưng không làm ngọt rượu. Thông thường, rượu vang chát chiếm đa phần trong số các loại vang, chính vì thế việc lựa chọn loại vang chát theo loại nho yêu thích của bạn là rất dễ dàng.
Semi-sweet (Bán điềm): Là loại vang có một phần ngọt. Loại này thường được thêm thành phần axit hoặc hương trái cây. Đây là loại vang chiếm số lượng thấp nhất, vang bán điềm thường có vị ngọt bằng nửa vang ngọt. Loại vang bán ngọt được ưa chuộng hiện nay là: Marques de Caceres Satinela Semi Dulce của Tây Ban Nha. Vị của rượu vang này thiêng về vị lê tươi, ít ngọt và thường có vị chua ở dư vị. Loại vang này thích hợp cho người không thích ngọt nhưng lại không giỏi uống chát.
Sweet (Ngọt): Loại này thường được sản xuất bằng cách trộn thêm đường vào nho trước khi ủ. Nếu không được tăng cường, vang ngọt thường có nồng độ cồn thấp hơn các loại khác. Một số loại vang ngọt đến từ loại nho Muscat, nổi tiếng nhất vẫn là những loại rượu Moscato của nước Úc như: Yalumba Christobel’s Moscato, Angas Brut Moscato, Moscato d’Bali,… Nếu bạn là người hảo ngọt và không có tửu lượng mạnh để thưởng thức các dòng vang chát thì những loại rượu ngọt như trên sẽ là lựa chọn tuyệt vời cho bạn đấy!
3. Phân biệt vang theo hương vị
Rượu vang thường đặc trưng bởi cách sản xuất, vùng miền và nguyên liệu. Vì sự đa dạng này mà rượu vang còn được phân biệt theo hương vị. Thông thường vang được định danh thông qua hương vị trái cây chính trong rượu. Bên cạnh đó, người ta cũng phân biệt rượu vang theo các nhóm như Tannin cao, Round và Spicy.
Tannin cao: Khi uống, loại vang này sẽ khiến bạn cảm thấy như bị khô miệng. Cảm giác tương tự như đặt một túi trà khô trong miệng.
Round: Loại này có nồng độ tannin thấp và thường có xu hướng cân bằng axit ở cuối vị. Round được nhận xét là êm và dễ uống hơn Tannin cao.
Spicy: Nhóm này thường có xu hướng giàu axit hoặc có nồng độ cồn cao
4. Phân biệt vang theo nồng độ cồn
Theo nồng độ cồn bạn có thể chia rượu vang thành 3 loại:
– Light bodies: Từ 8% ALC đến 10.5% ALC
– Medium bodies: Từ 11% ALC đến 12.5% ALC
– Full bodies: Từ 13% ALC đến 15% ALC
Hoặc:
Thấp: nồng độ < 10.5% vol
Trung bình thấp: nồng độ 10.5%-11.5% vol
Trung bình: nồng độ >11.5% – <13.5% vol
Trung bình cao: nồng độ 13.5% -14% vol
Cao: nồng độ > 14% vol
Lưu ý:
- Có những loại vang chỉ mang tên riêng của 1 loại nho, theo qui định 100% nước cốt vang phải làm từ loại nho được đặt tên. Thí dụ: Chardonnay, Merlot, Shiraz…
- Số năm ghi trên nhãn hiệu của 1 chai rượu vang chỉ ra toàn bộ nho sử dụng cho việc chế biến phải được thu hoạch vào năm đó và được gọi là niên vụ “vintage”.
- Một ly rượu vang được phục vụ từ 12 cl đến 15 cl và luôn luôn phục vụ không đá.
- Thứ tự dùng vang trong 1 bữa ăn:
– Vang trắng, vang hồng trước vang đỏ.
– Vang trẻ trước vang lâu năm.
– Vang nhẹ trước vang nặng.
– Vang chua trước vang dịu.
– Vang thường trước vang ngon.
Trên đây là những cách phân biệt rượu vang đơn giản nhất mà bất kì người uống nào cũng có thể tham khảo. Nếu muốn tìm hiểu kĩ hơn về các loại rượu vang bạn có thể tìm đến những nguồn thông tin khác từ các website rượu vang, sách về rượu vang hoặc những người có kinh nghiệm trong việc nghiên cứu về rượu vang để học hỏi thêm.
Tham khảo thông tin về các sản phẩm rượu vang do Đồ uống Plaza cung cấp tại đây
